...Toen Doel nog een dorp was en geen toeristische trekpleister voor verveelde, verziekte zielen, die 's zondags nu eens niet naar Morres Meubel trekken, maar voor de afwisseling, omdat het goed weer is, gaan binnengluren in de huizen van gedupeerde Doelenaars. Alsof ze etalages bekijken, alsof ze in de zoo zijn". Het is één van de vele woedende citaten uit het pakkende lees- en kijkboek Doel : dorp aan de geldstroom van journalist Frank Pollet en fotograaf Stefaan van Hul. Sinds de Vlaamse Regering op 20 januari 1998 besliste dat het Wase polderdorpje Doel moest verdwijnen voor de aanleg van het Deurganckdok en de uitbreiding van de Antwerpse haven, kwam een indrukwekkende stroom van verontwaardigde publicaties op gang. De geëngageerde 'Knack'-journalist Chris de Stoop ging zelfs in Doel wonen en schreef de schitterende aanklacht De bres (De Bezige Bij, 2000). Daarnaast waren er o.a. een publicatie in de Davidsfonds Forumreeks (Doel moet blijven), een tentoonstelling in het Antwerpse Museum voor Fotografie met foto's van Jan Kempenaers en zelfs een Suske en Wiske-album, Het verdronken land.

Doel : dorp aan de geldstroom is chronologisch opgevat. Het verhaal begint in januari 1998 met een foto van twee verbeten kijkende Doelenaars, die zopas hebben vernomen dat hun dorp zal verdwijnen, en sluit af in september 2000 met een surrealistische foto van de kerktoren-midden-de-containers van het in 1965 van de kaart geveegde dorpje Wilmarsdonk. Op de linkerbladzijden van het boek staan steeds paginagrote zwartwitfoto's van fotograaf Stefaan van Hul. De foto's beklijven door hun directheid en hun eenvoud. Ze brengen de verschillende generaties Doelenaars zelf in beeld, geven een idee van hun kommer en kwel, hun blikken spreken boekdelen. Er zijn ook navrante foto's van de dreigende werken aan het Duerganckdok in schril contrast met de vredige parochiekerk en de grazende koeien op de weiden rondom het dorp. Op de rechterbladzijden brengt journalist en Doelmilitant Frank Pollet teksten bij elkaar. Bovenaan staat steeds een treffend citaat van een politicus, filosoof of inwoner van Doel. Daaronder volgt dan een afwisseling van persoonlijke commentaar, getuigenissen van protagonisten, nostalgische gedichten, brieven, fragmenten uit officiële stukken... De meeste teksten grijpen door hun directheid en radicaliteit naar de keel. De warrigheid van het beleid, de ondeskundigheid van de specialisten, de almacht van de economische belangen van haven en industrie ten koste van de menselijke waardigheid, het gebrek aan transparantie, de tragiek van de Doelenaar... Pollet brengt het allemaal ten overvloede en met veel pathos in beeld. Jammer genoeg houdt de auteur zich daarbij niet altijd even goed in de hand. Af en toe vervalt hij in onbeheerste scheldtirades en laag-bij-de-grondse uitvallen, bv. tegen havenschepen Leo Delwaide, "een bizarre kruising tussen Anatool en Krimson", of zelfs tegen de Antwerpenaars in 't algemeen ("De nek van de Antwerpenaar heeft geen ruimte meer om te zwellen"). Hij heeft het ook steeds over de "deportatie" van de Doelenaars, een beladen term die hier lichtvaardig wordt gebruikt. Nog erger is dat hij de antipolitiek voedt door idiote masochistische uitspraken. Een halfgeslaagde publicatie dus, die met meer beheersing en een strengere eindredactie een voltreffer had kunnen zijn. [Gunter Bousset] Verberg tekst

Vorig jaar schreef Chris de Stoop 'De Bres'*, een aangrijpende kroniek van de geleidelijke teloorgang van het dorpje Doel aan de 'geldstroom', dus de Schelde, nabij Antwerpen. Doel zal opgeofferd worden aan de tomeloze expansiedrang van de Antwerpse haven, in zijn concurrentiestrijd met Rotterdam en Zeebrugge. Al enkele decennia worden de dorpsbewoners en de (nu nog 150) polderboeren in hun bestaan en in hun gezondheid bedreigd door kerncentrales. In 1998 besliste de Vlaamse regering dat Doel de plaats moet maken voor een gigantische containerterminal/getijdendok. Dit boek is het trieste relaas in woord en vooral beeld van de komende afbraak en de invloed op de bewoners: pakkende zwart-witfoto's die gepaard gaan met ontroerende getuigenissen. Het boek eindigt met een fictieve, maar deels correcte chronologie van 2001 tot 2099. De inwoners van de naburige Wase polderdorpen Kallo, Verrebroek en Kieldrecht weten nu dus al dat de geschiedenis van Doel zich zal herhalen. Een uiteraard subjectief relaas van een sociaal drama. Verberg tekst